Francuski izbori i dileme oko budućeg uređenja Unije

Uprkos fokusu Brisela na davanju viseg profila Uniji, visegodisnjim naporima u stabilizaciji regiona, potrebe za kljucnim odlukama u definisanju buducnosti, sve izvjesnijem ekonomskom ratu i opasne blizine geopolitickih sudara, evropljani jos uvijek imaju dilemu oko buduceg uredjenja Unije – nastavak federalizacije iIi povratak nacionalnim pozicijama.     

Uocene tendencije clanica ka samostalnosti u osjetljivim spoljno politickim pitanjima, veto na odluke spoljne politike pod pritiskom nacionalnih interesa, komercijalni prioriteti u aranzmanima sa Kinom i Rusijom, samo su neki od razloga urusavanja ionako umanjene otpornosti Unije na spoljne izazove. Predvidjanja analiticara za 2022. upucuju na sve izrazenije naginjanje hibridnim oblicima evropske saradnje uz ukljucivanje nacionalnih i nadnacionalnih inicijativa. 

Francuski predsjednik E. Macron je nesumnjivo jedan od lidera Evropske unije ali njegove dosadasnje inicijative i prijedlozi za federalniju i suvereniju Uniju, sa vecim nadleznostima u pitanjima od ekonomske politike do trgovine, investicija, javnog zdravlja, spoljne politike, bezbjednosti i odbrane, nisu davali neke vidljivije rezultate. 

Novi Quirinale ugovor Pariza i Rima, i njihov poziv za federalniju Uniju, dobija podrsku Berlina. “Novi koalicioni sporazum njemacke vlade definise da je put federalizacije Unije i stvaranje centralizovane savezne evropske super-drzave, eksplicitna alternativa povlacenju Evrope u nacionalno-drzavni partikularizam”, izjavio je nedavno novi njemacki kancelar Olaf Scholz.

Uporedo sa ovim zagovara se i konferencija o buducnosti Evropske unije kao neka vrsta “preosnivanja” koja bi vodila ka vecoj centralizaciji ovlastenja u kriticnim podrucjima kao sto su odbrana, bezbjednost, azil i migracije…  

Francuska se dugi niz godina zalaze i za “stratesku odbrambenu autonomiju Unije” koja bi podrazumijevala uspostavljanje evropskih vojnih snaga osposobljenim za brzu intervenciju u krizama bez nuznog ukljucenja SAD-a (kopnene, pomorske i vazdusne sa oko 5.000 vojnika do 2025.). 

Predstojeci predsjednicki izbori u Francuskoj 10. i 24. aprila su prema ispitivanju javnog mijenja ali i trenutnoj impresiji politickih analiticara déjà vu – vec vidjeni, obzirom da aktuelni predsjednik Emmanuel Macron uziva najvece povjerenje glasaca (24 %). Njemu bi u drugom krugu osim Marine Le Pen (17%), mogli da se suprostave i neki novi kanditati desnice, prije svih republikanka Valerie Pesresse (15%) i ultra nacionalista Eric Zemmour (14%) dok su kandidati lijevice Jean-Luc Mélenchon (10%) i zelenih Yannick Jadot (5%) u znatnom zaostatku.     

Prema procjenama analiticara Makron bi trebao pobjediti u drugom krugu izbora ali bi rezultati parlamentarnih izbora 12. i 19. juna mogli imati presudan uticaj na provodjenju zagovaranih promjena. Neuspjeh njegove La République En Marche na lokalnim izborima 2020., ocjenjuje se kao nagovjestaj da bi Makronovi pozivi na stratesku autonomiju i konferenciju o buducnosti Unije, tesko mogli dobiti podrsku novog parlamenta sa opozicionom vecinom.

Koliko god su proljetni izbori u Francuskoj vaznih za francuze, toliko bi ako ne i vise, mogli biti vazni za buduce uredjenje Unije. Snovi o federalnijoj evropskoj drzavi uz sve raznolikosti kontinenta i rizike ekonomske i politicke koristi bi mogli postati stvarnost ali bi se isto tako mogao desiti i pomak paradigme u suprotnom smjeru, jer u Francuskoj nije malo onih koji se protive daljoj centralizaciji Unije koja po njima, umanjuje konkurentne prednosti trzista proizaslog iz raznolikosti njenih clanica.  

MSc Branko T. Nešković

Diplomata i publicista

25 februar 2022. Banja Luka

Preuzeto sa bloga htps://btneskovic.wordpress.com/