ANALIZA IFIMES Izbori u Albaniji 2021: Politička kapitulacija Edija Rame

Albanija se nalazi u završnici izborne kampanje za parlamentarne izbore, koji  će se održati 25.aprila 2021.godine.

Na izborima će se ponovno suočiti dva stara rivala, Socijalistička partija (PS) aktualnog premijera Edija Rame i opoziciona Demokratska partija (PD) Lulzima Bashe sa kojom je i Pokret za Socijalističku integraciju (LSI) Monike Kryemadhi. 

Albaniju poslije parlamentarnih izbora očekuje promjena vlasti. Zbog toga je potrebno osigurati mirnu tranziciju vlasti i postići opšti društveni konsenzus o budućnosti države.

Međunarodni institut IFIMES smatra, da obje političke partije, Demokratska partija (PD) i Socijalistička partija (PS) treba da omoguće mirnu tranziciju vlasti, dok pobjednik izbora treba da pozove sve društvene i političke aktere da zajedno bez osvetoljubivosti zajednički grade budućnost Albanije i da izborna kampanja i političke napetosti treba da prestanu nakon izbora.

Međunarodni institut za bliskoistočne i balkanske studije (IFIMES) je objavio analize: „Izbori u Albaniji 2021: Građani protiv mafije“, link: https://www.ifimes.org/ba/istrazivanja/izbori-u-albaniji-2021-gradani-protiv-mafijezgjedhjet-ne-shqiperi-2021-qytetaret-kunder-mafies/4766? (17.4.2021)., „Izbori u Albaniji 2021: „Fasadizacija“ Tirane i „kanabizacija“ Albanije/„Fasadizimi“ i Tiranës dhe „kanabizimi“ i Shqipërisë“, link: https://www.ifimes.org/ba/istrazivanja/izbori-u-albaniji-2021-fasadizacija-tirane-i-kanabizacija-albanijefasadizimi-i-tiranes-dhe-kanabizimi-i-shqiperise/4756?  (25.3.2021) i „Albanija 2020: Edi Rama Albaniju približava Latinskoj Americi, umjesto EU“, link: https://www.ifimes.org/ba/istrazivanja/albanija-2020-edi-rama-albaniju-priblizava-latinskoj-americi-umjesto-eu/4706?page=2   (18.12.2020).

Izbori u specifičnim okolnostima

Na predstojećim parlamentarnim izborima brojna albanska dijaspora neće moći glasati kao nekada prije, kao ni oni koji su aktivno zaraženi Covid-19, kojih prema statistikama Ministarstva zdravlja Albanije postoji priličan broj.

Analitičari smatraju, da je potrebno osigurati pravo na glasanje svim državljanima Republike Albanije, koji imaju biračko pravo. 

Albanija više ne može podnijeti teški teret siromaštva, neimaštine i nepravde. Savez za promjene, kojeg predvodi Demokratska partija predstavlja pobjedničku koaliciju. Radi se o svenarodnoj koaliciji protiv brutalnog režima Socijalističke partije Edija Rame. Albancima je ukradena budućnost. To je vidljivo na svakom koraku, kod roditelja, koji ne znaju kakva sudbina čeka njihovu djecu, kod brojnih Albanaca, koji traže posao i žele izvjesniju budućnost. Autokratska i arogantna vladavina premijera Rame, u kombinaciji s visokim nivoom korupcije i kriminala odvela je Albaniju  na stranputicu daleko od približavanja članstvu u EU.

Analitičari smatraju, da se na predstojećim parlamentarnim izborima odlučuje o sudbini Albanije i Albanaca. Odlučuje se o mladima, zapošljavanju, dobrobiti albanskih porodica, albanskih poljoprivrednika, subvencija, za snižavanje cijena nafte i energije. Posebno je važno zaustaviti masovni val iseljavanja mladih ljudi i čitavih porodica. To nisu izbori za političke partije, to su izbori za Albance, koji imaju samo dvije mogućnosti, da se odluče za još četiri godine neuspjeha ili da se odluče za promjene u Albaniji.

Rama i „Non paper“

Ramina politička i moralna biografija predstavlja teret za Albaniju. Socijalistička partija nije se uspjela modernizirati nego je ostala rigidna režimska autokratska komunistička partija i zbog toga uopšte ne iznenađuje što je Rama uspostavio režim, koji je predstavlja kombinaciju režima Envera Hoxhe i Slobodana Miloševića.

Demokratska partija je ponovno pred historijskom odgovornošću kao što je bila 1991.godine kada je srušila režim Envera Hoxhe. Građani Albanije pokazali su političku zrelost i odgovornost na održanim brojnim mirnim i dostojanstvenim protestima širom Albanije, dok je Edi Rama umiješan u sve i svašta odnosno u mnoge potencijalno inkriminirajuće radnje. Tako je sudjelovao u prodaji telekom operatera IPKO na Kosovu, koji je u vlasništva slovenskog Telekoma i zbog toga je u oktobru 2020.godine bio u privatnoj posjeti Sloveniji i razgovarao, između ostaloga, o tome sa premijerom Slovenije Janezom Janšom (SDS).

Analitičari upozoravaju na moguću povezanost Edija Rame sa nedavno objavljenim „Non paperom“, koji se pripisuje slovenskom premijeru Janezu Janši i Raminu uključenost u trgovinu albanskim etničkim teritorijama pri tome izazivajući nove nestabilnosti, koje mogu dovesti do novih konflikata i masovnih stradanja. Opravdano se postavlja pitanje, da li je Edi Rama trgovac albanskim etničkim teritorijama? Edi Rama govori o ujedinjenu Kosova sa Albanijom, a ustvari je razjedinio Albaniju kao niko do sada, dok je percepcija albanske javnosti, da je Edi Rama dio albanskog mora „poklonio“ Grčkoj, a sada bi sudjelovao u razmjeni teritorija i izazivanju haosa u regionu samo zbog opstanka na vlasti.

Albancima je potrebna „besa shqiptare“

Republika Albanija nalazi se u najtežoj situaciji od pada režima Envera Hoxhe 1991. godine. Država je ne samo politički polarizirana, institucije države ne djeluju, na sceni je „tihi“ građanski rat, što zabrinjava, jer se Albanija u nedavnoj prošlosti nalazila pred sličnom prijetnjom. Kako prevazići postojeće stanje? Poraz režima Edija Rame i Socijalističke partije na predstojećim izborima neće biti dovoljan za osiguranje bolje budućnosti i perspektivu države Albanije i njenih građana.

Analitičari smatraju, da je u postojećoj situaciji instrument albanske zakletve (besa shqiptare), koja proizlazi iz albanskog tradicionalnog društva može u modificiranom obliku poslužiti za rješavanje postojeće društvene situacije, koja predstavlja neposrednu opasnost za albanski narod i državu. Nedjelovanje institucija vlastite države tjera Albance da se posluže instrumentom „bese“. Inače, instrument „bese“ kroz historiju najviše se koristio kod krvne osvete. „Besa“ se u današnjim okolnostima može iskoristiti za postizanje sveopšteg društvenog konsenzusa odnosno javnog obećanja (društvenog dogovora) o budućnosti Albanaca i Albanije, da se zaboravi na razlike, zamjerke i antagonizme, jer su tako Albanci kroz historiju pronalazili najbolja rješenja za svoj opstanak i tako osigurali budućnost naroda i države. U ovom kontekstu „besa“ bi se koristila kao instrument, koji je drugačiji od krvne osvete odnosno da se izvrši nacionalno pomirenje zbog osiguranja bolje budućnosti i napretka. Dakle, „besa shqiptare“ se može koristiti kao instrument mira, a ne kao instrument osvete. Instrument „bese“ nisu imali drugi narodi, jer je to specifičnost albanske socijalne strukture, života i percepcije vremena i prostora.

Analitičari smatraju, da će režim Edija Rame i Socijalističke partije na predstojećim parlamentarnim izborima otići u prošlost. Izbori moraju biti transparenti, fer i pošteni bez kupovine glasača i glasova iz „crnog fonda“, koji je osiguran prljavim novcem iz narko biznisa. Nakon odlaska Nikole Gruevskog (VMRO-DPMNE), Hashima Thacija (PDK), Mila Đukanovića DPS), Bojka Borisova (Gerb) na red je konačno došlo vrijeme za političku kapitulaciju Edija Rame.

Fusnote:
[1] IFIMES – Međunarodni institut za bliskoistočne i balkanske studije sa sjedištem u Ljubljani, Slovenija, je nosilac specijalnog konzultativnog statusa pri Ekonomsko-socijalnom vijeću ECOSOC/UN, New York, od 2018.godine.

• Link (BSH/ALB): „Izbori u Albaniji 2021: Politička kapitulacija Edija Rame/Zgjedhjet në Shqipëri 2021: Kapitullimi politik i Edi Ramës“  https://www.ifimes.org/ba/istrazivanja/izbori-u-albaniji-2021-politicka-kapitulacija-edija-ramezgjedhjet-ne-shqiperi-2021-kapitullimi-politik-i-edi-rames/4784?

• Link (ENG): Analysis – Iran 2021: Opportunities and threats of Iran’s return to 2015 nuclear deal https://www.ifimes.org/en/researches/iran-2021-opportunities-and-threats-of-irans-return-to-2015-nuclear-deal/2822?

• Link (ENG/ALB): Analysis – 2021 Elections in Albania: Citizens against Mafia/Zgjedhjet në Shqipëri 2021: Qytetarët kundër mafies https://www.ifimes.org/en/researches/2021-elections-in-albania-citizens-against-mafiazgjedhjet-ne-shqiperi-2021-qytetaret-kunder-mafies/2821?

• Link (BSH/ALB): Analiza – Izbori u Albaniji 2021: Građani protiv mafije/Zgjedhjet në Shqipëri 2021: Qytetarët kundër mafies https://www.ifimes.org/ba/istrazivanja/izbori-u-albaniji-2021-gradani-protiv-mafijezgjedhjet-ne-shqiperi-2021-qytetaret-kunder-mafies/2818?

• Link (ENG): https://www.europeanperspectives.org/en International scientific journal “European Perspectives”

• Link (ENG): https://www.youtube.com/watch?v=645V9eryieI&t=5s (IFIMES presentation film)